Travma sonrası stres bozukluğu yaşayan kişiler bazen bu durumun ciddiyetinin farkında olmayabilir, korkularının üzerine gitmekten endişe duyabilir, yardım istemekten çekinebilir, travmayı tekrar hatırlamak istemeyebilir. Ancak bu sorunun terapilerle, ilaç tedavisiyle çözüme kavuşması mümkündür. Stres bozukluğu hem kişiye hem çevresindeki insanlara zarar verebilecek, ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır. Özellikle bilişsel davranışçı terapi yöntemi, yaşanan travmanın belirtilerini ortadan kaldırmada, kişinin kendini suçlu hissetmeyi bırakmasına yardımcı olmaktadır.
İçindekiler
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?
Travma; ani şekilde gelişen bir olayın kişide olumsuz duygular oluşturması, hayat boyunca çaresiz, korkmuş, endişeli hissettirmesidir. Travmalardan sonra stres bozukluğu görülmesi normaldir. Stres bozukluğu kişilerde farklı belirtilerle görülmektedir. Stres bozukluğunu; aynı şeyi bir daha yaşamak, olaydan kaçınmak, belirtilerin artması, travmanın sürekli hatırlanması şeklinde değerlendirmek mümkündür. Yani bir travmadan sonra stres bozukluğu görüldüğünde kişi travmayı sürekli hatırlamakta, olayın suçunun kendisinde olduğunu düşünmekte, olayın bulunduğu ortamdan kaçınmakta ve normal bir zamanda bile çok yoğun sinirlilik veya kızgınlık halini yaşamaktadır.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri
Travma sonrası stres bozukluğu belirtileri ve belirtilerin ne kadar süreceği kişiden kişiye değişmektedir. Belirtileri psikolojik ve fiziksel olarak iki şekilde incelemek gerekmektedir. Travma sonrası stres bozukluğunun psikolojik belirtileri;
- Endişeli olma,
- Hemen korkma,
- Sürekli travma anını düşünme,
- Korkunç rüyalar görme,
- Suçluluk duyma,
- Geleceğe umutsuz bakma,
- Tükenmişlik hissi,
- Öfke sorunları, kızgınlık hali,
- Uyku problemleri olarak açıklanabilir.
Travma sonrası stres bozukluğunun fiziksel belirtileri;
- Sürekli yorgun ve bitkin hissetme,
- İletişimde güçlük çekme,
- Travmayı anımsatan yerlerden, kişilerden uzaklaşma, kaçınma,
- Sosyal ortamlardan uzak durma,
- Kötü alışkanlıkların kazanılması,
- Öfke nedeniyle şiddet eğilimi,
- İş veya okul başarısında azalma,
- Panik atak belirtilerine benzer; çarpıntı, titreme, nefes almada zorluk çekme olarak sıralanabilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Neden Olur?
Travma sonrası stres bozukluğu birçok nedenden kaynaklı olabilmektedir. Bu nedenler bireyin yaşamını tehdit eden, bireyi korkutan ve şok eden durumlardır. Stres bozukluğuna neden olabilecek travma nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Sel, deprem gibi doğal afetler
- Trafik kazaları
- Yangın
- Savaş
- Terör
- Cinayet
- Ciddi hastalıklar
- İstismar, cinsel saldırı, taciz, tecavüz
- Ani ölüm veya kayıp
Travma Sonrası Stres Testi
Travma sonrası stres bozukluğunun belirtileri diğer ruhsal problemlerin belirtileri ile benzer şekilde olabilmektedir. Yaşanan psikolojik problemlerin bir travma nedeniyle olduğunun düşünülmesi halinde bir uzmana başvurulmalıdır. Uzman psikolog/psikiyatrist sizin durumunuzu tam olarak anlamak ve yaşadığınız semptomların şiddetini ölçebilmek için test doldurmanızı isteyebilir. Travma sonrası stres testi, belirtilerin şiddetinin ölçülebilmesi için kullanılmaktadır.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nasıl Geçer?
Travma sonrası stres bozukluğunun geçmesi için öncelikle bireyin semptomlarını nasıl geçirdiğine bakılmaktadır. Travmatik olaylar herkesi aynı şekilde etkilememektedir. Hafif belirtiler terapiler ile düzeltilebilirken, şiddetli belirtiler için ekstra ilaç tedavisi gerekebilmektedir. Travma sonrasında ortaya çıkan stres bozukluğu; günlük yaşamın değiştirilmesi, terapi hizmeti, ilaç tedavisi gibi yöntemlerle tedavi edilebilmektedir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavisi
Travma sonrası stres bozukluğu tedavisinde hayat kalitesi hafif şekilde etkilenen kişiler için bilgilendirmeler yapılmakta ve günlük hayatta uygulanabilecek bazı tüyolar verilmektedir. Hayatı ciddi derecede etkilenmiş kişiler için psikoterapi seansları oldukça etkili olmaktadır. Çok ağır geçiren kişiler için yoğun psikiyatrik tedaviler ve ilaçlar gerekli olabilmektedir. İlaç tedavisi, stres belirtilerini yatıştırmak konusunda başarılıdır. Psikoterapiler arasında en etkili görülen yöntem bilişsel-davranışçı terapidir.
